Hoogteziekte, een onderwerp dat van cruciaal belang is voor avontuurlijke reizigers – zoals jij – die graag wandelen op grote hoogten over de hele wereld. Niet iets om flauw over te doen, aangezien het vreselijke gevolgen kan hebben als je niet goed naar je lichaam luistert. Ik wil je absoluut niet bang maken, maar bewustwording is wel essentieel. Daarom vind ik het belangrijk om jou hier zoveel mogelijk over te vertellen. 

Waarschijnlijk heb je allerlei vragen zoals ‘Op welke hoogte kun je hoogteziekte krijgen, wat zijn de symptomen van hoogteziekte, kun je hoogteziekte voorkomen en welke medicijnen heb ik nodig? Oftewel: dit artikel is bedoeld om je te informeren over wat hoogteziekte is, wat de symptomen zijn, welke hoogten risicovol zijn, hoe je hoogteziekte kunt voorkomen en behandelen met medicatie, en enkele veelgestelde vragen over dit onderwerp.

Mededeling vooraf

Let wel op: ik ben natuurlijk geen medisch specialist. Ik schrijf dit volledig uit eigen ervaring en op basis van de kennis die ik zelf heb.

Wat is hoogteziekte?

Dus wat is hoogteziekte? Hoogteziekte, ook wel bekend als acute bergziekte, treedt op wanneer je lichaam niet genoeg zuurstof krijgt op grote hoogten. Dit gebeurt meestal boven 2500 meter boven zeeniveau. Toch is dit geen strakke lijn. Er zijn namelijk mensen die er ook lager al last van hebben of pas op veel hogere hoogte. Ik heb zelf het geluk dat ik weinig last heb van hoogteziekte en echt pas boven de 4.000/4.500 meter iets voel.

Toch is dit voor iedereen verschillend en ligt het ook aan de mate van acclimatisatie. In dit artikel vertel ik je meer over de risico’s om hoogteziekte te ontwikkelen. Hoogteziekte kan variëren van milde symptomen zoals hoofdpijn en misselijkheid tot ernstigere gevallen met symptomen als kortademigheid en verwardheid. In de allerergste gevallen kun je er zelfs aan overlijden als je geen actie onderneemt. 

Hier bevonden we ons op 4.800 meter en ja hoor, we kregen hoogteziekte: hoofdpijn

Wat zijn de symptomen van hoogteziekte?

Hoogteziekte kan zich uiten op verschillende manieren. Symptomen van hoogteziekte kunnen zijn:

• Hoofdpijn: Dit is vaak het eerste teken van hoogteziekte en kan mild tot ernstig zijn. Hoofdpijn mag je bestrijden met paracatemol, dus doe dit vooral als je hoofdpijn erger dan normaal is. 
• Misselijkheid en braken: Dit kan gepaard gaan met hoofdpijn. Misselijkheid is natuurlijk niet fijn, maar overgeven al helemaal niet. Let hier dus goed op. 
• Vermoeidheid: Je voelt je buitengewoon moe, zelfs na rust. Je lichaam geeft hiermee aan dat het too much is. 
• Duizeligheid: Je kunt je licht in het hoofd voelen. Niet alleen bij de inspanning, maar ook daarna nog. 
• Verlies van eetlust: Het kan moeilijk zijn om voedsel binnen te houden of om überhaupt te eten. Toch is dit wel belangrijk, omdat je (waarschijnlijk) hebt gewandeld. Je lichaam heeft dus gewoon brandstof nodig.  
• Kortademigheid: Ademhalingsproblemen kunnen optreden, zelfs bij minimale inspanning. Dit hoeft geen vreselijk symptoom te zijn, want inspanning op hoogte kost nu eenmaal veel meer moeite dan op zeeniveau. 
• Slapeloosheid: Slapeloosheid is gebruikelijk op grote hoogten, omdat je lichaam enorm moet weten aan de andere omstandigheden. 
• Verwardheid: Ernstige hoogteziekte kan leiden tot verwarring en gedragsveranderingen. Het kan bijvoorbeeld lijken alsof je dronken bent als je praat, omdat je spraak verandert. 

Weet dat de symptomen van hoogteziekte van persoon tot persoon kunnen verschillen. Het is van belang om deze symptomen serieus te nemen, aangezien hoogteziekte fataal kan zijn als het niet wordt behandeld. Let dus goed op jezelf en op de mensen met wie je bent, zodat je elkaar in de gaten houdt als je blijft klimmen. 

Vanaf welke hoogte kun je hoogteziekte krijgen?

Een veelgestelde vraag is: vanaf welke hoogte kun je hoogteziekte krijgen. Zoals je las, begint het risico op hoogteziekte normaal gesproken vanaf een hoogte van ongeveer 2500 meter boven zeeniveau. Sommige mensen kunnen echter al symptomen ervaren op lagere hoogten, terwijl anderen pas boven de 3000 meter risico lopen.

Populaire bestemmingen waar veel gewandeld wordt en waar hoogteziekte een zorg kan zijn, zijn onder andere Peru, Bolivia, China, Tadzjikistan en Nepal. Het is belangrijk om je bewust te zijn van de hoogten op je reisbestemming en voorbereid te zijn op mogelijke symptomen. 

Zoals ik schreef kan hoogteziekte theoretisch gezien al optreden op elke hoogte boven de 2.500 meter. Uiteraard neemt het risico toe naarmate je hoger komt. Hier zijn enkele hoogten waarop hoogteziekte vaak voorkomt:

• 2.500 tot 3.000 meter: Op deze hoogte kunnen sommige mensen al milde symptomen van hoogteziekte ervaren, zoals hoofdpijn, duizeligheid en kortademigheid.
• 3.000 tot 4.000 meter: Hoogteziekte wordt op deze hoogte veelvoorkomender, en meer mensen ervaren symptomen zoals misselijkheid, braken en vermoeidheid.
• Boven de 4.000 meter: Dit is het gebied waar hoogteziekte echt ernstig kan worden en medische complicaties kan veroorzaken. Symptomen kunnen verergeren, en ernstige gevallen kunnen leiden tot longoedeem (vochtophoping in de longen) en hersenoedeem (vochtophoping in de hersenen). Deze complicaties kunnen levensbedreigend zijn. In deze gevallen is het echt belangrijk dat je direct actie onderneemt. Daal af en zoek hulp. Tegelijkertijd kan het ook gewoon zo zijn dat je op deze hoogte nergens last van hebt als je goed acclimatiseert en medicatie gebruikt. 

Het is belangrijk op te merken dat hoogteziekte niet alleen afhankelijk is van de hoogte zelf, maar ook van factoren zoals de snelheid waarmee je stijgt, je fysieke conditie, en je genetische aanleg. Sommige mensen kunnen bijvoorbeeld gevoeliger zijn voor hoogteziekte dan anderen, zelfs op lagere hoogten.

Dat brengt me op de volgende vraag: is hoogteziekte te voorkomen?

4.600 meter hoogte in China, 0,0 last omdat we goed geacclimatiseerd hadden

Kun je hoogteziekte voorkomen met medicatie?

Allereerst de vraag of hoogteziekte te voorkomen is, zonder medicatie. Dit is namelijk het geval. Hoewel… niet volledig maar je kunt je wel goed voorbereiden. Acclimatisatie is het toverwoord. Vlieg je van zeeniveau naar een gebied op 4.000 meter hoogte? Dan kun je er gif op innemen dat je last krijgt van hoogteziekte. Breng je meerdere dagen door om op hoogte te komen en gebeurt dit geleidelijk? Dan krijg je hoogstwaarschijnlijk veel minder last van hoogteziekte. Ook is het belangrijk om acclimatisatiewandelingen te doen als je op hoogte bent aangekomen. 

Yading Nature Reserve in China ligt bijvoorbeeld op 4.000 meter hoogte. Wij deden de eerste dag een simpele wandeling met niet al te veel hoogtemeters, zodat ons lichaam rustig kon wennen aan de hoogteverschillen. Dit is enorm belangrijk. 

De stelregel is dat je per dag ongeveer met maximaal 500 meter stijgt. Vooral zonder ervaring met wandelen op hoogte.

Dan de vraag of hoogteziekte te voorkomen is met medicatie. Ja, er zijn medicijnen beschikbaar om hoogteziekte te voorkomen of om de symptomen te verminderen. Een bekend medicijn is acetazolamide. Dit kan de effecten van hoogteziekte verminderen door de ademhaling te stimuleren en de pH-waarde van het bloed aan te passen. Het is echter belangrijk om medisch advies in te winnen voordat je medicijnen gebruikt, omdat ze bijwerkingen kunnen hebben en niet geschikt zijn voor iedereen. Je arts kan de juiste dosering en het geschikte medicijn voor jou bepalen op basis van je gezondheidstoestand en reisplannen. 

Ik ben daarom, voordat ik op reis ging om veelal op hoogte te wandelen, naar de traveldokter in de huisartsenpraktijk gegaan om de medicatie te bespreken. Mij werd aangeraden om twee keer per dag een halve pil te nemen. Bij hoogteziekte mocht dit verhoogd worden naar één pil dag. Let op: dit is geen medisch advies voor jou om hoogteziekte te voorkomen. Nogmaals: bespreek dit met je arts. 

Dus, hoogteziekte voorkomen? Dat kan in de meeste gevallen met het nemen van de juiste voorzorgsmaatregelen:

• Geleidelijke stijging: Probeer langzaam te acclimatiseren aan de hoogte. Dit betekent dat je niet te snel naar grote hoogten moet stijgen en regelmatig rustdagen moet nemen om je lichaam aan te passen. Dit gaat dus over de acclimatisatiewandelingen waar ik het eerder over had. 
• Hydratatie: Blijf goed gehydrateerd door voldoende water te drinken. Oók al heb je waarschijnlijk geen dorst of geen zin om te drinken. Tip: drink in ieder geval genoeg op de dag voordat je echt de hoogte in gaat. Je kan het vocht maar vast binnen hebben. Het kan helpen om alcohol en cafeïne te vermijden, omdat deze stoffen uitdroging kunnen veroorzaken.
• Medicijnen: In sommige gevallen kan het gebruik van medicijnen zoals acetazolamide worden aanbevolen om hoogteziekte te voorkomen. Raadpleeg altijd een arts voordat je medicatie gebruikt. 
• Luister naar je lichaam: Als je symptomen van hoogteziekte ervaart, neem dan onmiddellijk maatregelen. Dit betekent dat je moet afdalen naar een lagere hoogte. Dat is de allerbeste tip. 

Kun je hoogteziektepillen krijgen zonder recept?

Nee, hoogteziektepillen zoals Acetazolamide zijn meestal niet verkrijgbaar zonder recept van een arts. Het is essentieel om een medische evaluatie te ondergaan voordat je beslist om medicatie te nemen om hoogteziekte te voorkomen. Je arts kan je ook adviseren over de juiste dosering en eventuele alternatieve behandelingsmethoden.

Ook hier bevond ik me op 4.651 meter hoogte

Veelgestelde vragen over hoogteziekte

Andere vragen over hoogteziekte? Misschien vind je het antwoord hieronder. Zo niet? Stel ze dan in een reactie onder dit artikel. Inmiddels kan ik je veel vertellen over het voorkomen van hoogteziekte, dus let me know.

Is hoogteziekte te bestrijden met paracetamol?

Nee, paracetamol is niet effectief in het voorkomen of behandelen van hoogteziekte. Het kan wél helpen bij het verlichten van hoofdpijn, maar het lost het onderliggende probleem van zuurstoftekort niet op.

Krijg je hoogteziekte in het vliegtuig?

Hoogteziekte is meestal niet van toepassing in het vliegtuig, omdat de cabinedruk en zuurstofniveaus worden gereguleerd. Je loopt pas echt risico op hoogteziekte wanneer je grote hoogten te voet bereikt.

Krijg je diarree als je last hebt van hoogteziekte?

Diarree is geen veelvoorkomend symptoom van hoogteziekte. De meest voorkomende symptomen zijn hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en kortademigheid.

Kun je hoogteziekte krijgen tijdens wintersport?

Hoogteziekte kan ook voorkomen tijdens wintersportactiviteiten in bergachtige gebieden, vooral als je snel grote hoogten bereikt. Hetzelfde geldt dus voor wintersport als bij bergwandelen. Het is belangrijk om dezelfde voorzorgsmaatregelen te nemen en bewust te zijn van de symptomen.

Bereid je goed voor op jouw prachtige reis en geniet

Hopelijk ben je wat wijzer geworden over alles wat met hoogteziekte en het voorkomen van hoogteziekte te maken heeft. Onthoud dat iedereen anders reageert op grote hoogte en dat de hoogte waarop je hoogteziekte kunt krijgen voor iedereen anders is. Wees alert op de signalen van je lichaam, neem geen onnodige risico’s en vooral; neem het uiterst serieus. En mijn laatste advies? Geniet vooral van al het moois!